Rölöve Nedir ?
Rölöve tanımı; bir yapının bütün boyutlarını ölçerek plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarma anlamına gelmektedir. Mimarlık mesleğinde, “mevcut bir yapının yeniden ölçülerek; plan, kesit, görünüş ve detay olarak çizimlerinin elde edilmesi” anlamına gelir.
Rölöve ile ilgili yazıma geçmeden önce kelimenin doğru yazılışı hakkında “rölöve mi röleve mi” soruları çok geliyor ve kelimenin doğru yazılışı RÖLÖVE‘dir.
Yazı içerisinde özellikle ilk kez Rölöve alacak arkadaşlar için; Rölöve plan çizimi, Rölöve almak, Rölöve Nasıl Çizilir, Silüet ve Kesit çizimi sorularının cevaplarını net bir şekilde alacaksınız.
Rölöve almak ne demek?
- Rölöve yapının ölçüldüğü andaki durumunu yansıtır.
- Orjinal yapının değişiklikleri,ilaveleri, yıkılmış kısımları aynen ölçülerek çizimlerde belirtilir.
- Bu işlemler sonucu elde edilen ürüne “rölöveprojesi” değil “rölöveçalışması” denir.
- Çünkü proje, Fransızcası “projet”, İngilizcesi “design”, bir tasarım olgusunu anlatır.
- Rölöve geleceğe yönelik bir öneri ve fikir içermez. Dolayısıyla proje değil çalışmadır.
Rölöve Çizimi
Krokisi yapılmak üzere bir binaya girildiğinde ilk önce tüm odaları, merdivenleri ve katları gezerek incelemek, plan şemasını anlamak ve kesitlerin nereden geçeceğine karar vermek gerekir.
Plan krokisi göz hizasından geçen yatay bir kesit olduğuna göre krokide bu kesite giren pencere, kapı, kapı açılışları, dolap, niş, taşıyıcı elemanlar ve görünüşe giren döşeme malzemesi, merdivenler, korkuluklar çizilir. Kesim çizgisinin üzerinde kalan elemanlar noktalı çizgi ile gösterilir.
Plan krokisi yapmaya genel kanının aksine, giriş katından değil, normal kattan başlamak daha doğrudur. Planı en iyi okunan ve net olan kat bu kattır. Giriş katları binaya giriş vermelerinden, bu katta dükkan bulunabileceğinden, ilave bölmeler yapılmış olabileceğinden ötürü genellikle net bir plana sahip değildirler.
Normal kat krokisine başlamadan önce planın tümü göz önünde bulundurularak A4 kağıdın neresinden çizime başlanacağına, kağıdın dik mi yatay mı tutulacağına karar vermek gereklidir. Aksi halde kroki çizimi kağıdın dışına taşabilir.
Silüet Çizimi
Rölöve Projesi içerisinde yer alan Mimari Çizimlerden biriside Silüet Krokisidir.
Siluet Nedir? yolun ortasından geçip binalara doğru bakan bir kesittir.
Binalar ve kaldırım görünüş, sokak kesit olarak ifade edilir. Siluet çizimi binanın kendisini ve iki tarafında iki binayı içerir, başka bir deyişle beş bina görünüşünden oluşur.
Siluet krokisi için cephe krokisi çizilmiş bina esas alınarak yanlarındaki binaların kat adetleri, pencere ve kapı yerleri, yükseklikleri, yalnız kontur ve birbirlerine göre orantılı olarak çizilir.
Detayları çizmeye gerek yoktur, fotoğraftan tamamlanır. Çatının genel oturuşu, bacaların yerleri gözlenerek çizilir.
Rölöve ne için yapılır ?
- Rölöve bir yapının, kent dokusunun veya arkeolojik kalıntının yakından incelenmesi, belgelenmesi, arşivlenmesi, mimarlık/sanat tarihi açısından değerlendirilmesi için..
- En önemlisirestitüsyon/ restorasyon projesinin hazırlanabilmesi için yapılır.
- Rölöve yukarıdaki amaçların yapılabilmesi için kişi veya kurumun isteği üzerine yapılır.
- Genellikle Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’na, tescil veya onay amacıyla takdim edilir.
- Bunun için rölöve bir amaç değil, daima bir araçtır.
Rölöve’nin Tarihçesi
Yurdumuzda çok fazla tarihi eser bulunduğundan ve bunlar üzerinde değişik zamanlarda çalışmalar yapıldığından, aynı oranda da rölöve çalışması yapılmıştır.
Osmanlı’daki ilk sistematik rölöveler İtalyan asıllı Montani Efendi ve arkadaşları tarafından 1873 Uluslararası Viyana Sergisi için hazırlanmış ve Osmanlı mimarisinin ilginç detayları 189 levhadan oluşan Usul-ü Mimari-i Osmani / L’Architecture Ottomane adlı eserde toplanmıştır.
19. yy’ın ikinci yarısında Avrupa’da başlayan Ampir üslubu, yapı sanatında toplumu eski çağlara yöneltmiştir. Antik çağın yapılarından, mimari detaylarından, süslemelerinden yararlanılmış ve geçmişe hayranlık duyulmuştur.
Batı’ya açılma çabaları içindeki Osmanlı İmparatorluğu da bu akımdan etkilenmiş, Batı’nın Ampir, Barok ve Rokoko üslubunda eserler yapılmıştır.
Tadilat önlemlerinde çizimsel ve yazılı belgeleme önemli bir planlama esası olarak ortaya çıkar. İdeal olarak bir yapısal önlem ve ileri ki kullanımla ilgili verilecek karardan önce binanın yapısı ve fiyatlarla örtüşecek bir çözüm imkanı sunacak rölöveler ve araştırmalar yapılır.
- Mevcut durum planları ve malzeme defteri, eserin hasarları ve mevcut durumu hakkında genel bir bilgi edinmek için, şantiye plancıların da bulunan evraklarla beraber hazırlanmalıdır.
Araştırma mümkün olduğunca esere zarar vermeyecek biçimde yürütülmelidir. Eğer yapıya önemli bir müdahale yapılacaksa, bu müdahalenin inşaat sahiplari ve anıtlar müdürlüğünce oylanması ve müm olduğunca uzman kişilerce (restoratörler, yapı araştırma büroları) yürütülmesi gerekir.