Kolon Nedir?

Kolon: Taşıyıcı sistemde düşey yapı elemanlarına verilen isimdir.

Kolon’un inşaat yapısındaki yeri: Yapıda iç ve dış etkilerden oluşan kuvvetleri (moment, kesme kuvveti) temellere, temeller yardımı ile zemine aktarırlar.

Kolon Kesit Tipleri

Kolon çeşitleri; yapıyı tasarlayan mimar’ın taşıyıcıyı oluştururken, Mimari Proje üzerinde yapı tipine göre sistemi en uygun şekilde ve görsel olarak şekillendirmek istenirse; Dairesel, Çokgen, Sekizgen ve halka tiplerinde olabilir.

• Dairesel Kolonlar

Şekil olarak yuvarlak veya dairesel görüntüye sahip kolon çeşitleridir. Kullanım amacı genel olarak görsel olarak güzel bir görüntü oluşturmak için kullanılır.

Kolon Çeşitleri

Kolonlar genel olarak şekillerine göre adlandırılır. Basit olarak düşünmeniz yeterli.

En çok kullanılan Kare 40cm x 40cm , Dikdörtgen 40cm x 60cm boyutlarındadır. Tabi bu kolon genişlikleri yapının kat yüksekliği ( taşıdığı yük + Hareketli Yük + Dış yükler ( Rüzgar, kar, Deprem ) ) yükleri hesaplanır. Yani statik projesi hesabı yapılarak belirlenir.

Çelik Kolonlar

Çelik kolonlar veya çelik yapılar; Taşıyıcı sisteminin tamamının veya bir kısmının Çelik ( Demir ) oluşan yapı sistemlerdir.

Çelik kolonların son dönemlerde kullanımı arttığı görünmektedir. Bunun en önemli etkilerinden birisi, Betonarme Yapılara göre daha az alan/hacim kaplaması ve maliyet olarak daha ucuz olmasıdır.

Gerçekçi bir örnek vermek gerekirse; Bir inşaatta kullanılan 100cm x 100cm beton kolon boyutuna karşılık Çelik kullanılmak istediğinde 40cm x 40cm boyutlarında kullanmak yeterli olmaktadır.

Kolon Donatısı

Kolon donatısı; yani anlayacağımız dilden Donatı = İnşaat Demiri anlamına gelmektedir ve şimdi sizlere Kolon içerisinde bulunan donatı/demir isimlerini ve kullanım amaçlarını teknik bilgileriyle sunmaya çalışacağım. Öncelik olarak 3 Tip kolon çeşidinde ( Kare, Dikdörtgen ve L Tipi ) ; kolon içerisindeki kullanılan demirlere bakalım;

• Düz Donatı
• Etriye
• Çiroz

Düz/Boyuna Donatı: Yukarıdaki paylaştığım resim bir kolon kesitidir ve kolon içerisinde dikine/boyuna giden demire Düz Donatı denir. Boyuna Donatı: Normal kuvvet ve eğilme momentlerini karşılar.

Bu demir’in ne işe yaradığını daha iyi anlatmak gerekirse; Kolon gelen dikey kuvvetlere karşı dayanımını sağlar ve aldığı yükü/kuvveti temele kadar aktarımını sağlamaktadır.
Detaylı bir kolon kesiti ve üzerine binen kuvvet kesit detayı;

Etriye Demiri: Kesme kuvvetini ve burulma momentini karşılar.

Çiroz Demiri: Etriye bombelenme boyunu azaltır ve boyuna donatının yanal yer değiştirmesini önler.